Chiến lược kinh doanh là gì? 7 bước xây dựng chiến lược kinh doanh

Giữa một thị trường đầy phức tạp và biến động như hiện nay, để giúp hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp gặt hái được nhiều kết quả tốt thì việc xây dựng chiến lược đóng một vai trò quan trọng. Có thể nói, nếu ví người lái đò là sợi dây liên kết và mở ra lối đi cho khách sang sông thì chiến lược kinh doanh chính là một tấm bản đồ, nơi chỉ rõ những đường đi nước bước để doanh nghiệp hướng đến mục tiêu cuối cùng. Vậy chiến lược kinh doanh là gì? Làm thế nào để xây dựng chiến lược kinh doanh thành công? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu nội dung dưới đây để tìm ra đáp án cho câu hỏi này nhé.

 

Chiến lược kinh doanh là gì?

Chiến lược kinh doanh hay Business Strategy trong tiếng Anh là một nghệ thuật phối hợp và điều khiển các hoạt động khác nhau để doanh nghiệp có thể đạt được các kỳ vọng, mục tiêu đã đặt ra trước đó. Đây cũng được xem như là một bản kế hoạch với quy mô tổng thể khi được sắp xếp theo một trình tự nhất định, đồng thời có sự phân bổ rõ ràng, chi tiết. Một chiến lược kinh doanh đầy đủ, thành công là khi nó trở thành bệ phóng để hỗ trợ doanh nghiệp được phát triển, cạnh tranh với đối thủ và mang lại hiệu quả về mặt tài chính.

Sự khác biệt giữa chiến lược và chiến thuật kinh doanh

Trước khi tìm hiểu chi tiết hơn các cách xây dựng chiến lược thì điều đầu tiên mà bạn cần phải nắm rõ đó chính là phân biệt sự khác nhau giữa chiến lược và chiến thuật. Mặc dù hai thuật ngữ này thường được sử dụng để thay thế cho nhau nhưng trên thực tế, ý nghĩa của cả hai đều hoàn toàn khác biệt.

Trong đó, chiến lược chính là việc hướng đến một mục hoặc lộ trình dài hạn cho một doanh nghiệp và cách tổ chức các kế hoạch khác nhau để đạt được chúng. Hiểu một cách đơn giản hơn thì chiến lược chính là con đường mà doanh nghiệp sẽ cần phải thực hiện để đạt được mục tiêu của mình. Ngược lại với chiến lược, chiến thuật chính là tập hợp các hành động cụ thể, chi tiết sẽ được thực hiện để có thể đạt được các mục tiêu hoặc chiến lược mà doanh nghiệp đưa ra.

Từ hai khái niệm này thì ta có thể phân biệt được rằng, chiến thuật chính là một phần thuộc chiến lược. Do đó, chiến lược sẽ được xếp ở mức độ cao hơn và đồng thời cũng sở hữu nhiều tính chất khác nhau so với các chiến thuật trong kinh doanh.

 

Tầm quan trọng của việc hoạch định chiến lược kinh doanh

Chắc chắn một điều rằng, việc xây dựng và thực hiện các chiến lược kinh doanh có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp. Điều này đã được chứng minh ngay từ trong lịch sử, rất nhiều doanh nhân đã gia nhập vào thương trường chỉ với một số vốn ít ỏi nhưng đã nhanh chóng gặt hái được nhiều thành công nhờ xây dựng cho mình một chiến lược, hướng đi đúng đắn. Vậy vai trò của chiến lược kinh doanh là gì?

- Định hướng hoạt động phát triển của doanh nghiệp trong thời gian ngắn hạn và dài hạn thông qua dự báo thị trường và các báo cáo phân tích.

- Giúp doanh nghiệp có thể thích ứng một cách linh hoạt với những biến động đầy phức tạp của thị trường, đảm bảo hoạt động kinh doanh được ổn định và phát triển đúng hướng.

- Hỗ trợ khai thác, quản lý tốt đội ngũ nhân lực của doanh nghiệp, qua đó thúc đẩy phát triển thế mạnh mà công ty đang sở hữu.

- Tạo ra một quỹ đạo hoạt động đúng hướng cho doanh nghiệp, tạo tiền đề cho việc phát triển các lợi ích cá nhân và lợi ích chung.

- Nắm bắt đúng thời cơ phát triển và có kế hoạch chuẩn bị, đối phó cụ thể với những nguy hiểm, rủi ro trong tương lai.

- Tạo quỹ đạo hoạt động đúng hướng cho doanh nghiệp, phát triển lợi ích cá nhân và lợi ích chung.

 

Các cấp độ của chiến lược kinh doanh

Hiện nay, có ba cấp độ mà các chiến lược thường được doanh nghiệp áp dụng trong kinh doanh, trong đó bao gồm: cấp độ công ty, cấp độ kinh doanh và cấp độ chức năng. Cả ba cấp độ này đều đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nên khung chiến lược của một tổ chức:

- Cấp độ công ty: đây là chiến lược hướng đến các mục tiêu cơ bản, dài hạn và tác động đến toàn thể doanh nghiệp. Ở cấp độ này, mục tiêu của các chiến lược kinh doanh đó là phải phát triển ổn định, đồng thời mang về càng nhiều lợi nhuận càng tốt để công ty được tồn tại lâu dài.

- Cấp độ kinh doanh: là những chiến lược hoạch định một mục tiêu kinh doanh cụ thể. Cấp độ này sẽ có mối liên quan mật thiết với các cách thức hoạt động và cạnh tranh trên từng thị trường cụ thể. Chiến lược kinh doanh được sử dụng ở cấp độ này sẽ bao gồm các chiến lược khác nhau được sử dụng cụ thể cho từng ngành riêng biệt.

- Cấp độ chức năng: đây là cấp độ có quy mô nhỏ với những chiến lược cụ thể dành riêng cho từng đơn vị, bộ phận. Khi kết hợp các công việc của từng bộ phận này với nhau thì sẽ tạo ra hiệu quả lớn, từ đó đi đến những mục tiêu cụ thể thống nhất với chiến lược cấp đơn vị kinh doanh.

Cách xây dựng chiến lược kinh doanh chi tiết, hiệu quả

Để có thể giúp cho hoạt động kinh doanh mang lại hiệu quả cao và góp phần gia tăng sự cạnh tranh trên thương trường thì đòi hỏi doanh nghiệp cần phải có một chiến lược kinh doanh rõ ràng, chặt chẽ. Tùy thuộc vào từng ngành nghề, lĩnh vực và mục tiêu hoạt động mà mỗi doanh nghiệp sẽ có những sự thay đổi trong việc thiết lập chiến lược cho riêng mình Tuy nhiên nhìn chung, việc xây dựng chiến lược kinh doanh vẫn cần phải tuân thủ theo 7 bước dưới đây:

1. Xác định tầm nhìn và mục tiêu dài hạn

Đối với bất kỳ chiến lược nào, để mang lại thành công thì việc đầu tiên mà bạn cần phải xác định xem giá trị của doanh nghiệp và vị trí thị trường mà mình mong muốn. Nói một cách dễ hiểu hơn thì đó chính là tầm nhìn của công ty, chẳng hạn như Apple với mong muốn mang lại trải nghiệm máy tính cá nhân tốt cho người dùng trên khắp thế giới thông qua các dịch vụ phần mềm, phần cứng và Internet sáng tạo của mình. Không chỉ đóng vai trò là tuyên bố sứ mệnh, việc định tầm nhìn còn giúp doanh nghiệp đề xuất các giá trị, thị trường cốt lõi và hồ sơ khách hàng lý tưởng.

Bên cạnh tầm nhìn thì mục tiêu cũng là thứ mà doanh nghiệp cần xác định trong quá trình xây dựng chiến lược kinh doanh. Mục tiêu sẽ giúp bạn có thể xác định chính xác những gì mà doanh nghiệp mình đang muốn đạt được, nó bao gồm là doanh thu hay lợi nhuận, thị phần hay việc tái đầu tư,.... Vậy nên mà việc lập mục tiêu chính là công đoạn quan trọng để dẫn doanh nghiệp tới thành công khi họ biết được mình sẽ cần phải làm gì.

 

2. Xác định giá trị cốt lõi

Giá trị cốt lõi sẽ giúp cho nhà quản trị có thể định hình văn hóa công ty và tác động đến chiến lược kinh doanh hiệu quả. Bên cạnh đó, đây còn được xem là kim chỉ nam để định hướng đội ngũ nhân sự đi theo mục tiêu rõ ràng, đồng nhất. Vì vậy, việc xác định các giá trị cốt lõi của doanh nghiệp sẽ giúp bạn đảm bảo rằng toàn bộ nhân viên đều có cùng chung một mục tiêu với mình.

3. Phân tích thị trường và phân tích SWOT

Là một nhà lãnh đạo, việc biết được doanh nghiệp của mình đang ở vị thế nào là một kỹ năng quan trọng để giúp cho bạn có thể phát triển các chiến lược kinh doanh của mình. Muốn làm được điều này, bạn cần phải bắt đầu từ việc nghiên cứu thị trường, phân tích các đối thủ cạnh tranh và xác định vị thế của mình trên tấm bản đồ kinh doanh. Trong đó, phân tích SWOT sẽ hỗ trợ bạn hiệu quả trong việc này bởi đây chính là từ đại diện cho các nghĩa:

S - Strengths: thế mạnh của doanh nghiệp.

W - Weaknesses: điểm yếu của doanh nghiệp.

O - Opportunities: cơ hội để doanh nghiệp khai thác.

T -Threats: nguy cơ, rủi có có thể ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của bạn.

4. Xác định cách đạt được lợi thế cạnh tranh

Một chiến lược kinh doanh đầy đủ là khi nó có thể trả lời được câu hỏi làm thế nào để bạn có thể đạt được lợi thế cạnh tranh trên thị trường so với đối thủ. Nói một cách đơn giản hơn thì bạn sẽ làm gì để có thể đạt được mục tiêu mà mình hướng đến.

Trong giai đoạn này, bạn sẽ cần phải giải quyết tốt được các vấn đề khác nhau như: cách tạo ra nhu cầu sử dụng cho sản phẩm, dịch vụ của mình; làm thế nào để tăng doanh số bán hàng hay áp dụng công nghệ mới ra sao để tăng tỷ suất lợi nhuận,....

Đối với nhiều doanh nghiệp, đây được xem là một bước thực hiện vô cùng khó khăn bởi nếu như thất bại trong việc xác định lợi thế cạnh tranh thì cũng đồng nghĩa với việc, doanh nghiệp sẽ bị “lụi tàn” trong phút chốc.

 

5. Xây dựng khung chiến lược và cách vận hành

Xây dựng một khung chiến lược và cách vận hành sẽ giúp bạn có được một cái nhìn tổng quan hơn về quá trình, cách thức mà doanh nghiệp sẽ đạt được mục tiêu đã đề ra. Ví dụ, với mục tiêu là bán được 10.000 sản phẩm trong một quý thì mỗi một phòng ban sẽ đảm nhận các công việc khác nhau. Trong đó, phòng kinh doanh sẽ có nhiệm vụ tìm kiếm, thuyết phục khách hàng lựa chọn sản phẩm, dịch vụ của mình. Còn phòng marketing sẽ thực hiện các chiến dịch quảng cáo, PR để nâng cao nhận thức, khả năng tiếp cận của khách hàng đối với sản phẩm, dịch vụ. Trong các phòng ban này sẽ có các bộ phận khác nhau thực hiện từng nhiệm vụ đưa ra đề hướng tới mục tiêu chung mà phòng ban đảm nhận.

6. Xác định và phân bổ nguồn lực

Yếu tố nguồn lực của một chiến lược kinh doanh sẽ bao gồm việc phân bổ các nguồn lực hiện có của doanh nghiệp, chẳng hạn như: nguồn lực hữu hình (máy móc, trang thiết bị, cơ sở vật chất, nhân sự,...) và nguồn lực vô hình (kinh nghiệm, kỹ năng cũng như các mối quan hệ bên ngoài xã hội,...).

Có một sự thật là doanh nghiệp nào càng sở hữu nguồn lực mạnh thì tốc độ phát triển của họ càng tăng nhanh. Chính vì vậy, mỗi doanh nghiệp cần phải có những phương pháp, kế hoạch sử dụng nguồn lực một cách hiệu quả để hướng đến sự phát triển ổn định hơn nữa trong tương lai.

7. Đo lường và phân tích

Đây là bước cuối cùng trong quá trình xây dựng chiến lược kinh doanh, đồng thời cũng là bước để đánh giá những lựa chọn của ban lãnh đạo liệu có phù hợp với mục tiêu mà doanh nghiệp đưa ra hay không. Hiểu một cách đơn giản hơn thì đây chính là giai đoạn để bạn kiểm duyệt lại bổ sung những điểm còn thiếu sót của chiến lược.

Hiện nay, trên thị trường có rất nhiều phần mềm tiện ích để bạn có thể thống kê tự động những số liệu này. Qua đó dễ dàng đưa ra điều chỉnh phù hợp vào đúng thời điểm để có thể mang lại hiệu quả tốt nhất cho chiến lược kinh doanh.

 

Các loại chiến lược kinh doanh phổ biến nhất hiện nay

Mô hình chiến lược kinh doanh ngày nay rất đa dạng. Tùy thuộc vào mỗi một định hướng phát triển, doanh nghiệp có thể lựa chọn cho mình một chiến lược phù hợp để có thể mang lại hiệu quả tốt nhất trong kinh doanh.

1. Chiến lược tăng trưởng tập trung

Với chiến lược này, chúng ta sẽ tập trung chủ yếu vào các nguồn lực và thế mạnh của sản phẩm / dịch vụ mà doanh nghiệp đang cung cấp trên thị trường. Chiến lược này sẽ được triển khai theo ba hướng cụ thể sau:

- Thâm nhập thị trường: doanh nghiệp cần phải đẩy mạnh về marketing quảng cáo để có thể thu hút được khách hàng mới, đồng thời giữ chân khách hàng cũ ở lại.

- Phát triển thị trường: tận dụng ngay nền tảng marketing hiệu quả để phát triển quy mô sản xuất của doanh nghiệp.

- Phát triển sản phẩm: áp dụng những khoa học công nghệ hiện đại vào trong quá trình sản xuất và kinh doanh để gia tăng doanh số, lợi nhuận một cách hiệu quả.

2. Chiến lược phát triển hội nhập 

Đây là chiến lược phát triển doanh nghiệp dựa trên cơ sở thiết lập và mở rộng mối quan hệ với các trung gian hoặc đối thủ cạnh tranh trong một số ngành nghề nhất định. Thông thường, chiến lược phát triển hội nhập cũng được triển khai theo ba hướng sau:

- Hội nhập thuận chiều: mở rộng mạng lưới phân phối và tiến hành đẩy mạnh số lượng sản phẩm tiêu thụ trên thị trường.

- Hội nhập ngược chiều: thu hút những đơn vị sản xuất đầu vào, đồng thời nắm bắt được thị trường cung cấp nguyên liệu sản xuất để mang về nhiều lợi nhuận.

- Hội nhập ngang: hợp nhất, mua lại và chiếm quyền kiểm soát đối thủ cạnh tranh trong lĩnh vực để có thể phần nào kiểm soát tốt thị phần.

3. Chiến lược tăng trưởng đa dạng hóa

Tăng trưởng đa dạng hóa là chiến lược mà doanh nghiệp sẽ ứng dụng các khoa học, công nghệ mới để tạo ra những sản phẩm, thị trường mới. Cách triển khai của chiến lược này cũng được đa dạng hóa theo các hướng sau:

- Đa dạng hóa đồng tâm: liên kết hệ thống marketing của doanh nghiệp với công nghệ sản xuất hiện đại cùng các sản phẩm / dịch vụ mới được phát triển.

- Đa dạng hóa hỗn hợp: áp dụng các công nghệ sản xuất để có thể triển khai sản phẩm mới, qua đó giúp gia tăng quy mô và thị phần trên thị trường.

- Đa dạng hóa ngang: phát triển các sản phẩm mới nhưng vẫn cùng với lĩnh vực kinh doanh của doanh nghiệp.

Các yếu tố ảnh hưởng tới chiến lược kinh doanh

Một chiến lược kinh doanh đầy đủ và thông minh sẽ giúp cho doanh nghiệp của bạn ngày càng trở nên phát triển và vững mạnh hơn. Tuy nhiên, trong quá trình xây dựng chiến lược kinh doanh thì bạn cũng cần phải chú ý đến các yếu tố dưới đây để nó không ảnh hưởng đến kết quả mà chiến lược mang lại, cụ thể:

- Khả năng thương lượng, ép giá của người mua: để có thể hạn chế sức ép về giá cả cũng như khả năng lượng của khách hàng, doanh nghiệp cần phải xây dựng một chiến lược phân loại khách hàng theo từng mức độ, nhu cầu và thị hiếu của họ.

- Khả năng thương lượng, ép giá của nhà cung ứng: các nhà cung ứng đều muốn thu về lợi nhuận cao nhất, điều này có thể dẫn đến việc họ sẽ quyết định giảm hoặc tăng chất lượng nguyên liệu mà doanh nghiệp của bạn đã đặt mua.

- Nguy cơ đe dọa nhập ngành từ đối thủ: để tránh trường hợp bị đối thủ ngăm nghe hạ bệ, bạn cần phải quan tâm nhiều hơn đến việc phát triển công nghệ vào trong hoạt động sản xuất, kinh doanh.

- Sự cạnh tranh giữa các đối thủ: nắm bắt chính xác thời điểm và thu thập toàn bộ các thông tin liên quan đến đối thủ cạnh tranh chính là giải pháp hữu ích để doanh nghiệp xây dựng các chiến lược kinh doanh hiệu quả.

- Sự đe dọa từ các sản phẩm thay thế: để các sản phẩm, dịch vụ của mình luôn được tối ưu về chất lượng thì doanh nghiệp sẽ cần phải tạo ra các chiến lược kinh doanh đầu tư, đổi mới công nghệ và nâng cao trình độ quản lý để giảm thiểu giá thành. Bên cạnh đó, hãy tập trung làm tăng cường những đặc tính nổi trội, chất lượng của sản phẩm để thành công thu hút sự chú ý của khách hàng.

 

Những lưu ý để có chiến lược kinh doanh thành công

Trước khi bắt tay vào xây dựng chiến lược kinh doanh, bạn cần phải lưu ý đến một số điểm dưới đây để giúp cho chiến lược mang lại thành công như mong đợi, cụ thể:

- Chú trọng vào dòng tiền: kinh tế vĩ mô đang ngày càng phức tạp cùng đối thủ cạnh tranh không ngừng lớn mạnh, doanh nghiệp cần phải biết chú trọng vào dòng tiền một cách chặt chẽ để tối ưu chi phí vận hành, đồng thời luôn có một khoản dự phòng để dự trù cho những trường hợp rủi ro có thể xảy ra.

- Tập trung vào trường ngách: kinh doanh bằng cách tập trung vào thị trường ngách được xem là một chiến lược kinh doanh hiệu quả, tiết kiệm chi phí nếu bạn biết cách cung cấp sản phẩm cho một nhóm khách hàng nhỏ; nắm rõ nhu cầu chuyên biệt của từng nhóm đối tượng; truyền tải đúng nội dung và thông điệp,....

- Phân tích rõ đối thủ cạnh tranh: đối thủ chính là những người sẽ cạnh tranh với bạn từ sản phẩm cho đến khách hàng. Chính vì thế, việc nghiên cứu và hiểu rõ đối thủ chính là cơ hội để bạn có được các chiến lược kinh doanh thành công, phù hợp.

- Lắng nghe phản hồi của khách hàng: để chiến lược kinh doanh được hoàn thiện và họa động hiệu quả, bạn cần phải biết cách lắng nghe và thu thập ý kiến từ phía khách hàng, qua đó có sự điều chỉnh sao cho phù hợp.

- Thích nghi với những thay đổi mới: trong kinh doanh, bạn sẽ cần phải chuẩn bị các phương pháp dự phòng và tiến hành chỉnh sửa một số thay đổi mới để có thể thích nghi tốt với hoàn cảnh kinh doanh.

- Áp dụng khoa học công nghệ mới: các phát minh khoa học công nghệ đang tác động mạnh mẽ đến đời sống của con người. Chính vì thế mà việc áp dụng khoa học công nghệ mới vào trong kinh doanh sẽ giúp ích rất nhiều cho việc vận hành doanh nghiệp.

 

Một số ví dụ về chiến lược kinh doanh của các thương hiệu nổi tiếng

1. Ví dụ về chiến lược kinh doanh của Amazon

Amazon chính là trang thương mại điện tử lớn nhất hiện nay khi phạm vi hoạt động lan rộng trên khắp toàn cầu. Vậy chiến lược kinh doanh của họ có điểm gì nổi bật?

- Triết lý kinh doanh: luôn giữ vững tinh thần của một công ty khởi nghiệp khi đặt cảm nhận của khách hàng lên hàng đầu; luôn giữ tinh thần đổi mới và sẵn sàng chấp nhận thất bại để thành công.

- Mục tiêu chiến lược: một cửa hàng kinh doanh tất cả mọi thứ trên đời.

- Chú trọng vào việc cải tiến trải nghiệm khách hàng: chăm sóc khách hàng hiệu quả thông qua các kênh social, website, email hoặc số điện thoại.

2. Chiến lược kinh doanh của Vingroup

Vingroup là một tập đoàn hàng đầu tại Việt Nam mà cứ người dân nào của nước ta cũng đều biết. Sau hơn 20 năm hoạt động, doanh nghiệp từ số vốn chỉ vài trăm tỷ đồng nay đã đạt mức vốn hóa lên đến hàng chục tỷ đô. Tất nhiên, để có thể đạt được thành công như vậy thì Vingroup đã có một chiến lược kinh doanh cực kỳ hiệu quả.

- Triết lý kinh doanh: đưa tập toàn phát triển và trở thành đầu tàu trong lĩnh vực công nghệ - công nghiệp - thương mại dịch vụ hàng đầu tại Việt Nam.

- Phạm vi chiến lược: trong lĩnh vực bất động sản và thương mại - dịch vụ.

- Nghiên cứu và phát triển: đẩy mạnh việc phát triển công nghệ và cho ra mắt các sản phẩm mới.

- Chiến lược marketing: khẳng định thương hiệu và chất lượng của sản phẩm, từ đó giúp xây dựng hình tượng vì môi trường cộng đồng.

3. Chiến lược kinh doanh của Thế giới di động

Khi nhắc đến các chiến lược kinh doanh nổi tiếng thì không thể nào bỏ qua cái tên Thế giới di động. Đây là nhà bán lẻ chuyên về thiết bị điện tử tiêu dùng hàng đầu hiện nay tại thị trường Việt Nam và hãy đoán xem, chiến lược kinh doanh mà tập đoàn này mang lại có gì thú vị?

- Triết lý kinh doanh: sẵn sàng chấp nhận việc “thử và sai” trước khi đi đến thành công. Bằng chứng là thegioididong đã nhiều lần mở cửa tại các huyện nhỏ và nhanh chóng bị đóng cửa không lâu sau đó.

- Mục tiêu kinh doanh: trở thành hệ thống bán lẻ hàng đầu tại Việt Nam, mở rộng quy mô hoạt động và phải có ít nhất một thương hiệu thành công tại thị trường nước ngoài.

- Mô hình kinh doanh: B2B - cung cấp các sản phẩm, dịch vụ cho doanh nghiệp thông qua website và sàn thương mại điện tử, B2C - doanh nghiệp bán hàng trực tiếp với người tiêu dùng.
 

 

Trên đây là những thông tin về chiến lược kinh doanh mà Phương Nam Vina muốn chia sẻ đến các bạn. Có thể thấy, một chiến lược kinh doanh đầy đủ, chính xác sẽ là kim chỉ nam để dẫn đường cho doanh nghiệp đi đến thành công như mong muốn. Vì vậy, việc của bạn đó là áp dụng những cách xây dựng chiến lược kinh doanh hiệu quả để hoạt động kinh doanh được từng bước phát triển, qua đó gặt hái được nhiều thành tựu lớn nhỏ trong tương lai gần.

Tham khảo thêm:

 9 bước lập kế hoạch kinh doanh chi tiết cho doanh nghiệp

 Học cách kinh doanh hiệu quả qua 9 bước đơn giản, khôn ngoan

​ Mô hình kinh doanh là gì? Các mô hình kinh doanh phổ biến hiện nay