Trong lĩnh vực kinh doanh hiện nay, có lẽ chúng ta đã quen thuộc với những mô hình kinh doanh phổ biến như B2B, B2C hay B2G,.... Tuy nhiên, riêng với khái niệm B2B2C thì chắc chắn, không nhiều người thật sự đã từng nghe qua cái tên này. So với mô hình B2B truyền thống, kinh doanh B2B2C được đánh giá hiệu quả hơn rất nhiều và ngày càng lan rộng khắp các doanh nghiệp trên thị trường, nhất là những công ty đang hoạt động trong lĩnh vực sản xuất. Vậy mô hình kinh doanh B2B2C là gì? Hãy cùng chúng tôi theo dõi nội dung dưới đây để tìm hiểu thêm về mô hình bán lẻ B2B2C, đồng thời biết được lý do tại sao đây lại là xu hướng tất yếu trong thời đại công nghệ 4.0 lên ngôi như hiện tại.
Mô hình kinh doanh B2B2C là gì?
Trước đây, khi Internet chưa thật sự chiếm lĩnh thị trường và đời sống kinh doanh, sản xuất vẫn còn nhỏ lẻ, các ông chủ, bà chủ của xưởng sản xuất sẽ thường chủ động đi tìm đến những vị khách hàng lẻ để bán sản phẩm của mình.Sau này, khi quy mô sản xuất dần được mở rộng và cần phải phân phối số lượng sản phẩm lớn thì ngành buôn cũng vì thế mà dần xuất hiện. Đây chính là các cơ sở trung gian được những nhà sản xuất hướng đến để phân phối sản phẩm với số lượng lớn nhằm nâng cao doanh thu, lợi nhuận cho mình. Cả hai ví dụ được trình bày ở trên cũng chính là đại diện cho hai mô hình kinh doanh đã từng tồn tại và bùng nổ trong thị trường từ khá lâu đó là B2C và B2B.
Tuy nhiên, khi cuộc sống dần trở nên hiện đại và cuộc cạnh tranh giữa các doanh nghiệp trên thị trường ngày càng trở nên gay gắt, mọi loại hình khách hàng đều trở thành trung tâm để doanh nghiệp có thể mang đến trải nghiệm đầy đủ nhất. Vì vậy mà lúc này, các doanh nghiệp cần có sự kết hợp giữa tất cả các mô hình lại với nhau để áp dụng nhằm thu hút người dùng tiềm năng và bán hàng hiệu quả. Đó cũng là lúc mà mô hình B2B2C chính thức có mặt và được áp dụng rộng rãi trong khắp các lĩnh vực khác nhau. Vậy mô hình B2B2C là gì?
Mô hình B2B2C (Business to Business to Customer) chính là sự tích hợp của các tính năng ưu tú nhất đến từ mô hình B2B (doanh nghiệp sản xuất) và B2C (doanh nghiệp phân phối), sau đó đưa sản phẩm, dịch vụ đến tận tay của khách hàng. Nói một cách dễ hiểu hơn thì mô hình bán lẻ B2B2C chính là cái “bắt tay” của hai chủ thể chính là doanh nghiệp. Họ có cùng chung một mục tiêu và đích đến đó chính là đưa sản phẩm, dịch vụ đến với người tiêu dùng trên thị trường.
Những xu hướng thúc đẩy sự chuyển dịch của mô hình B2B2C
1. Xu hướng customer centric - Khách hàng là trọng tâm
Khi mà nhu cầu của khách hàng ngày càng gia tăng thì các nhà sản xuất - người trực tiếp tạo ra sản phẩm cần phải đáp ứng tốt các mong muốn của họ về sản phẩm, dịch vụ. Muốn đáp ứng tốt điều này thì đòi hỏi nhà sản xuất cần phải nắm rõ các thông tin và thấu hiểu nhu cầu, kỳ vọng của người tiêu dùng, từ đó làm tiền đề để cung cấp những sản phẩm, dịch vụ sao cho phù hợp. Một số xu hướng hành vi, nhu cầu khách hàng có thể kể đến hiện nay bao gồm: tìm kiếm những sản phẩm có nguồn gốc đáng tin tưởng, trải nghiệm các sản phẩm mới hay quan tâm đến giá trị cộng đồng,....
2. Xu hướng thương mại điện tử
Đây là xu hướng cho phép các nhà sản xuất có thể cung cấp trực tiếp sản phẩm của mình đến tay người dùng cuối cùng một cách nhanh chóng nhờ những tiện ích của thương mại điện tử mang lại như: thanh toán trực tuyến thông qua thẻ visa / master, ví điện tử, mobile banking,... hoặc thu thập thông tin, đánh giá và cảm nhận của khách hàng về sản phẩm một cách chính xác nhất.
Tuy nhiên, để có thể triển khai thành công mô hình B2B2C, bạn cần chọn một nền tảng thương mại điện tử phù hợp, có nhiều tiềm năng để hỗ trợ bán hàng B2B và B2C hiệu quả. Ngoài ra, trên nền tảng này thì bạn cũng có thể kết nối chuỗi hoạt động của mình từ việc theo dõi đơn hàng, thanh toán an toàn hay quản lý dịch vụ khách hàng, tiếp thị, cũng như cung cấp cái nhìn tổng quan về các tương tác với người dùng.
3. Xu hướng công nghệ thông tin
Hiện nay, trên thị trường đã và đang có rất nhiều công nghệ được phát triển một cách mạnh mẽ để có thể xây dựng mô hình B2B2C được hiệu quả, điển hình gồm có:
- Tối ưu hóa dữ liệu: nhiều doanh nghiệp không chỉ lưu trữ thông tin mà còn phải tận dụng, khai thác dữ liệu nhằm đưa ra những quyết định mang tính hành động, đồng thời có định hướng rõ ràng về tương lai kinh doanh.
- Dữ liệu lớn (Big data): đây được xem là một phần không thể thiếu của tiếp thị kỹ thuật số, phát triển sản phẩm và bán hàng, quản lý chuỗi cung ứng,.... Qua đó giúp doanh nghiệp có thể tối ưu hóa các quy trình và tổ chức, cũng như hỗ trợ đưa ra những dự đoán phù hợp để thống nhất quyết định sau cùng.
- Trí tuệ nhân tạo (AI): đây là một công cụ được ứng dụng trong hầu hết các lĩnh vực hiện nay từ phân tích, tiếp thị, nền tảng dịch vụ khách hàng cho đến quảng cáo kỹ thuật số, smartphone.
- Chuỗi khối Blockchain: cho phép doanh nghiệp có thể bảo mật an toàn thông tin ở mức độ cao nhất trước nguy cơ bị đánh cắp dữ liệu quan trọng.
- Công nghệ IoT: xu hướng này sẽ giúp cho các nhà sản xuất có thể thực hiện giám sát trong thời gian thực để có thể đạt được nhiều mục tiêu hơn, từ giảm thiểu chi phi, gia tăng hiệu quả, cải thiện vấn đề an toàn và đảm bảo việc tuân thủ sản xuất.
So sánh B2B2C với B2B và B2C
Với sự lớn mạnh của thị trường, các mô hình doanh nghiệp thương mại điện tử cũng đang ngày càng phát triển, góp phần làm thay đổi thói quen kinh doanh và mua sắm của mọi người. Trong đó, ba cái tên B2B, B2C và giờ là B2B2C luôn là những mô hình được các doanh nghiệp áp dụng nhiều nhất. Vậy nên, bạn cần phải biết được sự khác biệt giữa các mô hình kinh doanh này để có thể đưa ra được những lựa chọn đúng đắn cho doanh nghiệp của mình.
- B2B (doanh nghiệp với doanh nghiệp): trong mô hình B2B, các doanh nghiệp A sẽ có vai trò bán hàng cho các doanh nghiệp B thông qua một quy trình cụ thể, đó có thể bao gồm của kết hợp của một đội ngũ bán hàng, quan hệ đối tác và kênh thương mại điện tử.
- B2C (doanh nghiệp tới người tiêu dùng): đây là mô hình kinh doanh mà doanh nghiệp sẽ bán hàng trực tiếp cho người tiêu dùng. Theo đó, các doanh nghiệp B2C có thể tự mình sản xuất các sản phẩm và sau đó bán lại cho người tiêu dùng, điển hình như thương hiệu KFC, Mcdonald hay Macy's.
- B2B2C (doanh nghiệp với doanh nghiệp tới người tiêu dùng): với mô hình B2B2C này, doanh nghiệp của bạn sẽ hợp tác với công ty khác để có thể tiếp cận được với nhiều khách hàng mới. Ví dụ, các nhà sản xuất sẽ bán một sản phẩm tiêu dùng cho các nhà bán lẻ, sau đó những người bán lẻ này lại bán sản phẩm đó cho người tiêu dùng khác.
Lợi ích khi sử dụng mô hình B2B2C
Như đã đề cập ngay từ đầu, mô hình B2B2C chính là phiên bản được nâng cấp từ B2B và B2C. Chính vì vậy, so với hai mô hình này thì B2B2C được đánh giá cao hơn cả vì những lợi ích mà chúng mang lại là rất lớn, cụ thể:
1. Có được góc nhìn 360° về khách hàng
Trong những thập kỷ đầu của thế kỷ XXI, các bạn sẽ thấy rằng người tiêu dùng không phải là đối tượng mà các công ty hoạt động trong mô hình này muốn khai thác. Thay vào đó, họ thường dồn toàn bộ nỗ lực của mình để săn đón những đối tác là đại lý, doanh nghiệp bán lẻ, các chi nhánh với nhu cầu cần nhập sản phẩm với số lượng lớn hơn.
Tuy nhiên, khi các trang thương mại điện tử xuất hiện và sự cạnh tranh dần bị đẩy lên cao độ, các doanh nghiệp sản xuất cần phải quan tâm nhiều hơn vào đối tượng người dùng. Họ không ngừng cho ra mắt những sản phẩm, dịch vụ mới hoặc cải thiện chất lượng liên tục để có thể đáp ứng thị hiếu của người dùng một cách tối đa nhất.
2. Minh bạch thông tin giữa các chủ thể
Một trong những điểm mạnh của mô hình B2B2C hiện nay đó chính là minh bạch thông tin giữa các chủ thể. Thông qua các thông tin khác nhau về sản phẩm, giá thành được công khai trên các nền tảng thương mại điện tử của đối tác, người dùng sau cùng, doanh nghiệp có thể theo dõi dễ dàng, đánh giá và đưa ra quyết định.
3. Tận dụng sức mạnh của các đối tác đa kênh
Trước đây khi Internet chưa bùng nổ, website, mạng xã hội hay sàn thương mại điện tử là một cái gì đó rất xa lạ với những người làm kinh doanh. Tuy nhiên với các nền tảng này thì giờ đây, doanh nghiệp có thể tận dụng để khai thác tối đa khách hàng của mình ở nhiều kênh khác nhau. Ngoài việc tìm ra những doanh nghiệp trung gian cho mình, các đơn vị sản xuất cũng có thể “cướp” khách hàng của chính đơn vị trung gian này, từ đó xây dựng cho mình một hệ sinh thái khách hàng đa dạng.
4. Rút ngắn thời gian đưa sản phẩm ra thị trường
Nhờ hệ sinh thái đối tác đa kênh cực kỳ đa dạng, doanh nghiệp của bạn sẽ có nhiều cơ hội để rút ngắn quá trình đưa sản phẩm ra thị trường. Lợi thế cạnh tranh này có thể thúc đẩy sự phát triển của những doanh nghiệp sản xuất bắt đầu chuyển đổi từ mô hình B2B sang B2B2C.
5. Kiểm soát thương hiệu tốt hơn
Nhờ mô hình B2B2C, doanh nghiệp sản xuất có thể dễ dàng kiểm soát được thương hiệu, các thông tin về sản phẩm,... mà không cần phải lo lắng về các sai số trong quá trình chuyển giao thông tin hay vấn đề san sẻ thương hiệu với các bên thứ ba.
6. Gia tăng doanh thu và lợi nhuận bền vững
Nhờ sự minh bạch của các thông tin được đăng tải trên các trang thương mại của đối tác, doanh nghiệp sản xuất có thể kiểm soát giá thành được tốt hơn, đồng thời hợp nhất giữa MSRP (giá bán lẻ đề xuất của nhà sản xuất) và giá bán thực tế trên thị trường. Ngoài ra, người tiêu dùng cũng sẽ cảm thấy yên tâm hơn trong quá trình mua sản phẩm (mức giá người dùng cuối mua sản phẩm được xem là mức giá tốt nhất).
Không chỉ vậy, với sức mạnh của các đối tác đa kênh cùng sự thấu hiểu về người tiêu dùng, doanh nghiệp sản xuất sẽ tối ưu được thời gian tiếp thị sản phẩm, nâng cao mức độ kiểm soát thương hiệu để giúp doanh nghiệp đạt được mục tiêu doanh số.
Một số rủi ro khi xây dựng mô hình B2B2C
Mặc dù trên thực tế, mô hình B2B2C là một mô hình kinh doanh mang đến nguồn lợi nhuận vô cùng ổn định cho người kinh doanh. Tuy nhiên, cũng giống như các mô hình khác thì B2B2C vẫn còn tồn đọng một số thách thức, rủi ro không nhỏ đối với người làm kinh doanh.
1. Rủi ro về uy tín thương hiệu
Khi làm việc với một doanh nghiệp có thương hiệu nổi tiếng thì cũng tức là bạn sẽ được thừa hưởng sự uy tín cũng như những sai lầm của họ. Vì vậy, để danh tiếng của mình không bị ảnh hưởng thì trước khi tham gia vào mô hình B2B2C, bạn hãy thực hiện một số nghiên cứu để đảm bảo rằng, bạn đang hoạt động với một tổ chức đã có kế hoạch cụ thể và hướng đi ổn định trong tương lai.
2. Rủi ro khi thỏa thuận pháp lý
Khi hai doanh nghiệp cùng hợp tác trong mô hình B2B2C thì phải có sự trao đổi thông tin giữa hai bên với nhau. Việc này nên được thực hiện với sự hỗ trợ của đại diện pháp lý để đảm bảo quyền lợi cho cả hai công ty.
3. Khả năng tương thích công nghệ thông tin
Vì kết quả của mô hình kinh doanh bán lẻ B2B2C chính là tối ưu hóa trải nghiệm của khách hàng. Do đó mà việc tham gia vào ngành này đòi hỏi doanh nghiệp phải có kiến thức chuyên sâu về các nền tảng website cũng như hình thức bán hàng mà dịch vụ của bạn sẽ được liên kết.
Cách thức hoạt động của B2B2C
Là một mô hình được đánh giá cao vì mang đến rất nhiều lợi ích cho người tiêu dùng, chính vì vậy mà việc tìm hiểu cách thức hoạt động của B2B2C luôn là vấn đề được nhiều người quan tâm. Theo đó, mô hình bán lẻ B2B2C được vận hành bằng cách doanh nghiệp thứ nhất sẽ bán sản phẩm hoặc dịch vụ của mình cho người dùng thông qua dịch vụ của doanh nghiệp thứ hai. Doanh nghiệp thứ hai trong mô hình này sẽ cung cấp một lợi ích, dịch vụ nhất định cho doanh nghiệp đầu tiên để giúp họ có thể gia tăng doanh thu, tiếp cận khách hàng hiệu quả.
Tuy nhiên, tùy thuộc vào ngành nghề, lĩnh vực hai doanh nghiệp đang hoạt động mà cách thức vận hành của mô hình B2B2C sẽ có sự khác biệt, chẳng hạn:
- Bán lẻ B2B2C: doanh nghiệp B2B2C có thể mua lại sản phẩm của doanh nghiệp khác và bán chúng cho khách hàng thông qua các kênh riêng của họ. Lúc này, nhà bán lẻ sẽ có nhiệm vụ xử lý mọi khía cạnh của quy trình thực hiện đơn hàng và dịch vụ cho người mua.
- Dịch vụ B2B2C: doanh nghiệp B2B2C đóng vai trò là nhà cung cấp dịch vụ cho nhà bán lẻ, đồng thời mang đến các tiện ích như thực hiện đơn hàng, giao hàng mà các chủ shop thường sẽ không cung cấp. Một ví dụ phổ biến là doanh nghiệp bên thứ ba sẽ giao đơn đặt hàng cho các cửa tiệm tạp hóa và nhà hàng. Nếu người mua có bất kỳ câu hỏi thắc mắc nào về đơn đặt hàng của mình thì họ sẽ nhanh chóng giải quyết vấn đề đó với dịch vụ khách hàng của ứng dụng.
- Tài chính B2B2C: dịch vụ thanh toán chính là một thỏa thuận B2B2C cũng phổ biến không kém. Theo đó, các doanh nghiệp B2B2C sẽ tiến hành xử lý toàn bộ giao dịch của khách hàng, đồng thời cung cấp thêm một số tùy chọn thanh toán khác và xử lý giao dịch hiệu quả.
Một số ví dụ về B2B2C phổ biến hiện nay
1. Amazon - Ví dụ về bán lẻ B2B2C
Được thành lập từ năm 1995, Amazon vốn bắt đầu khởi nghiệp từ một cửa hàng sách trực tuyến. Qua từng năm, Amazon đã liên tục mở rộng các danh mục sản phẩm của mình, đồng thời nâng cao dịch vụ khách hàng, bổ sung thêm các dịch vụ khác nhau và cả đối tác chiến lược. Từ một cửa hàng sách thông thường, đến nay Amazon đã trở thành một cửa hàng trực tuyến lớn nhất thế giới với phạm vi khách hàng trải khắp toàn cầu.
Một trong những cột mốc giúp sức ảnh hưởng và quy mô hoạt động của Amazon đến hoạt động thương mại toàn cầu đó chính là chuyển từ mô hình B2C sang B2B2C. Vào năm 1999, Amazon đã chính thức mở rộng sang dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp như: đấu giá điện tử và sàn giao dịch. Trong đó, Amazon Auctions sẽ cho phép các cá nhân và doanh nghiệp nhỏ tham gia đấu giá trực tuyến trên khắp thế giới. Còn dịch vụ zShops cho các doanh nghiệp thuê gian hàng trên Amazon với chi phí hàng tháng vô cùng hợp lý. Điều này giúp cho các doanh nghiệp nhỏ hiện diện trên mạng và có thể sử dụng hệ thống thực hiện đơn hàng hàng đầu của Amazon.
2. App Store - Ví dụ về bán lẻ B2B2C kỹ thuật số
App Store là một chợ ứng dụng dành cho hệ điều hành iOS được Apple phát triển và mở rộng quy mô toàn cầu. Chỉ với một tài khoản ID Apple, người dùng có thể truy cập và tải xuống các ứng dụng dành riêng cho thiết bị iOS như: iPad, iPhone, iPOd Touch, Apple Watch hay Apple TV.
Ra mắt lần đầu vào ngày 10 / 7 / 2008 với 500 ứng dụng nhưng chỉ trong vòng chưa đến 10 năm, chợ ứng dụng này đã có tới 2,2 triệu App khác nhau. Thương hiệu “Táo khuyết” cũng chính là doanh nghiệp tiên phong trong việc đưa ra khái niệm “chợ ứng dụng”. Để ứng dụng của doanh nghiệp được Apple duyệt và đưa lên App Store, bạn cần phải tham gia để trở thành Apple Developer với chi phí duy trì là 99$ / năm cho tài khoản cá nhân.
Ngoài ra, các nhà phát triển phải tuân thủ một cách khắt khe các tiêu chuẩn của Apple từ thiết kế, tính tương thích, bảo mật cho đến một số chi tiết nhỏ nhất. Do đó mà các ứng dụng trên iOS khi được tải về luôn cho trải nghiệm mượt mà dù trên thực tế, cấu hình của iPhone hay iPad thường thấp hơn so với các dòng smartphone Android khác.
3. Instacart - Ví dụ về dịch vụ B2B2C
Hãy thử tưởng tượng, bạn phải tốn 30 phút để đi đến một cửa hàng tạp hóa nhưng lại không tìm được món đồ mà mình muốn. Lúc này, giải pháp là đi đến một cửa hàng khác nhưng chưa chắc đã có thứ mà bạn đang cần. Tất nhiên, thời gian của bạn là quý giá và Instacart thật sự hiểu điều đó. Ứng dụng tạp hóa theo yêu cầu này được thiết kế để giúp cho người dùng có thể mua sắm từ tất cả các cửa hàng có trên ứng dụng mà không phải di chuyển đến bất kỳ đâu.
Instacart hoạt động tại nhiều khu vực ở Mỹ với hơn 25.000 cửa hàng tạp hóa và người dùng có thể mua sắm hơn 300.000 sản phẩm đến từ các siêu thị, cửa hàng và nhà thuốc khác nhau. Ứng dụng cho phép người dùng tạo một tài khoản ảo và sau khi đã chọn tất cả những mặt hàng mà bạn muốn, một đơn hàng sẽ được thực hiện và đến tay bạn trong vòng chưa đầy 2 giờ.
Trên đây là những thông tin về mô hình bán lẻ B2B2C mà Phương Nam Vina muốn chia sẻ đến các bạn. Hi vọng thông qua bài viết này, các bạn sẽ hiểu hơn về B2B2C là gì và có thêm những kiến thức cụ thể để áp dụng mô hình này vào trong công việc kinh doanh của bản thân. Đặc biệt là trong thời đại công nghiệp 4.0, việc chuyển đổi và hợp nhất mô hình kinh doanh B2B và B2C sang B2B2C là một điều kiện tất yếu để giúp các mục tiêu của doanh nghiệp đạt được hiệu quả tốt hơn.
Tham khảo thêm:
E-commerce là gì? Kiến thức cần biết về E commerce
B2E là gì? Cách hoạt động của mô hình Business To Employee
Phân khúc thị trường là gì? Cách chọn đúng phân khúc thị trường
