Virus Trojan được biết đến là một trong những mối đe dọa nguy hiểm nhất trên Internet. Ngoài có khả năng đánh cắp thông tin cá nhân của người dùng, Trojan còn gây ra nhiều tổn thất nghiêm trọng khác cho doanh nghiệp. Vậy Trojan là gì? Làm thế nào để tự bảo vệ thiết bị và bản thân khỏi loại mã độc này? Cùng theo dõi nội dung dưới đây để có được câu trả lời chính xác nhé.
Trojan là gì?
Trước khi đào sâu vào phần khái niệm thì đầu tiên, bạn hãy cùng tìm hiểu về cách mà thuật ngữ Trojan horse được ra đời. Theo đó, thuật ngữ "Trojan" hoặc "Trojan horse" (Ngựa Trojan) bắt nguồn từ thần thoại Hy Lạp. Câu chuyện này kể về cuộc chiến giữa quân Hy Lạp và thành Troia, một cuộc chiến kéo dài tận hơn 10 năm nhưng quân Hy Lạp dù tìm mọi cách vẫn không thể chiếm được thành. Trong nỗ lực tìm ra giải pháp, họ đã nghĩ ra một kế hoạch táo bạo đó là xây dựng một con ngựa gỗ lớn như một món quà để đền bù cho bức tượng Athena đã bị phá hủy và tuyên bố rút quân.
Tuy nhiên, ẩn giấu sau vẻ ngoài lộng lẫy của con ngựa gỗ khổng lồ này chính là những quân lính Hy Lạp đang phục kích. Sau khi ngựa gỗ được đưa vào thành và quân Troia đang mải mê ăn mừng chiến thắng đến tận nửa đêm thì lúc đó, quân lính Hy Lạp đã xông ra từ bên trong ngựa, mở cổng thành và đánh chiếm thành Troia.
Điều này tương tự như cách mà Trojan đang ẩn mình và gây hại cho máy tính của bạn. Cụ thể, Trojan là một loại malware hoặc mã độc được che giấu dưới lớp vỏ bọc của các ứng dụng hợp pháp, an toàn. Những kẻ tấn công thường tạo ra Trojan để phá hoại hệ điều hành, làm cho máy tính không thể hoạt động hoặc đánh cắp những dữ liệu quan trọng cho mục đích xấu,....
Trái ngược với các loại virus khác, Trojan không tự sao chép bằng cách lây nhiễm vào các tệp hay máy tính thông thường. Thay vào đó, nó sẽ tồn tại một cách lặng lẽ và không gây sự chú ý, đồng thời có thể ẩn trong máy tính của người dùng để thu thập thông tin, tạo ra các lỗ hổng trong hệ thống bảo mật và thậm chí chiếm lấy quyền kiểm soát thiết bị.
Nguyên nhân máy tính bị nhiễm virus Trojan
Sau hàng loạt cuộc tấn công của virus Trojan, người ta đã nhanh chóng phát hiện ra một số nguyên nhân phổ biến thường dẫn đến sự xuất hiện của nó trên máy tính người dùng:
- Virus thâm nhập qua đường dẫn và tệp đính kèm trong email.
- Thông qua quá trình khai thác phần mềm và ứng dụng, virus Trojan horse đã tận dụng các lỗ hổng trong các trình duyệt web và ứng dụng nhắn tin để xâm nhập vào máy tính. Những lỗ hổng này thường xuất hiện khi người dùng không thường xuyên cập nhật phần mềm để áp dụng các bản vá lỗi có tính năng bảo mật cao từ nhà sản xuất.
- Virus cũng có thể thâm nhập trong quá trình người dùng tải phần mềm từ các trang web lưu trữ tài nguyên hoặc chia sẻ tệp tin chứa mã độc hại.
Đặc điểm của mã độc Trojan
Để xử lý Trojan thì việc đầu tiên bạn cần phải hiểu rõ các đặc điểm của virus Trojan horse là gì, sau đó mới tìm được biện pháp xử lý, khắc phục. Cụ thể, loại mã độc này có những đặc điểm như sau:
- Trojan có khả năng tạo ra một chương trình hoặc phần mềm máy tính giả mạo. Điều đặc biệt là chương trình này thường được đánh giá cao và đáp ứng mọi nhu cầu của người dùng. Tuy nhiên, nó thường thực hiện các hoạt động ngầm mà người dùng không nhận biết. Các tính năng tuyệt vời trên chương trình chỉ là vỏ bọc che giấu cho các hoạt động ngầm này.
- Nhiều mã độc Trojan chứa các ứng dụng và phần mềm gián điệp. Điều này có thể dẫn đến việc người dùng mất quyền kiểm soát đối với máy tính và thiết bị có thể sẽ bị kẻ xấu điều khiển từ xa.
- Trojan thường sử dụng phần mềm để lừa dối người dùng thực hiện các hoạt động không phù hợp với nhu cầu thực tế của họ.
- Hiện nay, Trojan đã được cải tiến với khả năng tự phân tán, làm cho việc nhận diện và phân biệt Trojan trở nên khó khăn hơn.
Các loại Trojan phổ biến hiện nay
Khi nói đến các loại Trojan phổ biến trong lĩnh vực công nghệ thông tin, chúng ta không thể không nhắc đến những cái tên sau:
1. Virus Trojan Backdoor
Trojan Backdoor là một loại virus có khả năng tạo ra một cửa sau (backdoor) trong hệ thống máy tính của người dùng, từ đó cho phép hacker ẩn danh từ xa để kiểm soát và truy cập vào máy tính một cách dễ dàng.
Bằng cách này, Backdoor Trojan thường được hacker sử dụng để thực hiện các hành động xấu khác như khai thác tài nguyên hệ thống hoặc đánh cắp thông tin quan trọng. Bên cạnh đó, loại Trojan này cũng có thể thực hiện các hành động lén lút khác như đọc, hiển thị dữ liệu, xóa tệp tin và thậm chí chuyển các tài liệu bí mật đến một vị trí khác mà không được sự cho phép của chủ sở hữu.
2. Trojan Rootkit
Đây là một phần mềm độc hại được ẩn mình dưới hình thức của một ứng dụng thông thường nhằm mục đích đánh lừa người dùng và bảo vệ sự tồn tại của các phần mềm độc hại khác. Mục tiêu chính của loại virus Trojan Rootkit đó là để cho các phần mềm độc hại khác có thể tồn tại lâu dài trong hệ thống. Từ đó tạo thêm nhiều thời gian để cho tin tặc thu thập thông tin và sử dụng dữ liệu của người dùng.
3. Trojan Downloader
Loại Trojan này tự động tải và cài đặt các phần mềm độc hại khác lên máy tính của người dùng mỗi khi thiết bị được kết nối với Internet, trong đó bao gồm cả các loại Trojan và phần mềm quảng cáo. Loại virus độc hại này thường được sử dụng để mở cửa hoặc tạo ra lỗ hổng bảo mật nhằm tạo điều kiện cho việc xâm nhập và lây nhiễm các loại malware khác trở nên dễ dàng hơn.
4. Trojan-Banker
Trojan-banker là một loại mã độc được tạo ra với mục đích cụ thể là đánh cắp dữ liệu khách hàng được lưu trữ tại các ngân hàng. Thường thì quá trình này sẽ xảy ra khi người dùng truy cập vào tài khoản ngân hàng từ bên trong hệ thống. Các dữ liệu mà kẻ tấn công muốn lấy cắp bao gồm thông tin thẻ, mã số tài khoản, số CVV và các thông tin cá nhân khác của khách hàng,....
5.Trojan-FakeAV
Trojan-FakeAV tồn tại dưới hình thức một phần mềm diệt virus nhưng thực tế lại không phải như vậy. Trên thực tế, nó sẽ cho hiển thị các cảnh báo về những mối đe dọa mà hầu như không có thực. Mục tiêu của chúng thực chất chính là "đòi tiền" từ người dùng khi họ muốn quét hoặc loại bỏ virus và lỗ hổng ra khỏi thiết bị của mình.
6. Các loại Trojan khác
Ngoài 5 loại Trojan phổ biến đã được đề cập ở trên, người dùng cũng nên tìm hiểu về một số mã độc khác như sau:
- Trojan Zombifying là một dạng mã độc được sử dụng để chiếm quyền kiểm soát máy tính và tạo ra các botnet để chuẩn bị cho các cuộc tấn công DDoS.
- Trojan Dialer là một chương trình có khả năng thay đổi cấu trúc modem trên thiết bị. Từ đây, kẻ gian sẽ tận dụng để gửi thông tin đến các số điện thoại trả cước cao với mục đích là làm tăng tiền cước điện thoại sử dụng. Tuy nhiên, so với các loại virus khác thì loại Trojan này ngày càng ít phổ biến hơn vì người dùng ít dùng điện thoại quay số trong thời đại hiện đại.
Những hình thức hoạt động của Trojan
Hiện nay trên Internet, có một số dạng hoạt động của Trojan phổ biến như sau:
- Remote Access Trojans (RATs): Cho phép kẻ tấn công kiểm soát toàn bộ hệ thống máy tính từ xa để thực hiện các mục đích xấu.
- Data-Sending Trojans: Gửi mọi dữ liệu thu thập được về cho người sử dụng Trojan.
- Destructive Trojans: Có khả năng gây hại và phá hủy hệ thống trong thời gian ngắn.
- Denial-of-Service (DoS) Attack Trojans: Thường được sử dụng trong các cuộc tấn công mạng (DDoS) để làm cho dịch vụ trở nên không khả dụng.
- Proxy Trojans: Sử dụng máy tính của nạn nhân như một máy chủ proxy để ẩn danh.
- HTTP Trojans và FTP Trojans: Tạo ra các giao thức HTTP hoặc FTP để kẻ tấn công có thể khai thác lỗ hổng trên đó.
- Security Software Disable Trojans: Tắt các tính năng bảo mật trên máy tính đang bị tấn công.
Cách nhận biết máy tính bị nhiễm Trojan
Khi máy tính của bạn bị xâm nhập bởi Trojan, có nhiều biểu hiện bất thường có thể xuất hiện. Dưới đây là một số dấu hiệu phổ biến nhất:
- Cửa sổ chat lạ hoặc cửa sổ Command Prompt xuất hiện và đóng mở liên tục.
- Màn hình máy tính hiển thị các dòng chữ lạ.
- Khe ổ đĩa CD-ROM tự động trượt ra và vào.
- Xuất hiện các dấu hiệu lạ trên màn hình máy tính.
- Máy tính tự khởi động lại liên tục.
- Chuột và bàn phím không hoạt động.
- Giao diện của cửa sổ Windows bị thay đổi không mong muốn.
- Máy tính tự động in văn bản, gặp lỗi font và không thể dừng lại.
- Không thể kiểm soát máy tính theo ý muốn.
Cách phòng tránh Trojan xâm nhập
Để ngăn chặn tình trạng máy tính của bạn bị nhiễm Trojan gây ra nhiều hậu quả xấu thì trước tiên, bạn cần thực hiện một số biện pháp phòng ngừa. Dưới đây là một số cách hiệu quả nhất mà bạn nên nhớ:
- Luôn luôn cẩn trọng và không mở các tệp tin, liên kết hoặc phần mềm không quen thuộc, cũng như tránh truy cập vào các trang web không được bảo mật. Ngay cả khi chúng được gửi từ email hoặc tin nhắn của bạn bè, bạn cũng cần phải kiểm tra kỹ trước khi click hoặc mở.
- Sử dụng các phần mềm diệt virus và kích hoạt tường lửa để bảo vệ hệ thống máy tính của bạn.
- Thường xuyên cập nhật và nâng cấp phần mềm, đặc biệt là hệ điều hành Windows để đối phó với các lỗ hổng bảo mật có thể được hacker tận dụng hòng xâm nhập vào.
- Tránh tải xuống hoặc cài đặt bất kỳ chương trình hoặc phần mềm nào mà bạn không tin tưởng về nguồn gốc, xuất xứ, hoặc độ an toàn của nó.
- Trước khi mở bất kỳ tệp tin nào, hãy kiểm tra chúng bằng phần mềm diệt virus để phát hiện và loại bỏ bất kỳ mã độc nào có thể đính kèm.
- Hạn chế truy cập vào các trang web không đáng tin cậy hoặc chứa nội dung đáng ngờ. Mục đích chính là để giảm nguy cơ bị lừa đảo hoặc tải xuống phần mềm độc hại.
- Xem xét việc điều chỉnh cài đặt bảo mật của bạn bằng cách tắt các tính năng không cần thiết như kết nối từ xa hoặc chia sẻ tệp trên mạng nội bộ nhằm giảm nguy cơ bị tấn công từ xa bằng Trojan.
Một số câu hỏi thường gặp về virus Trojan
Ngoài việc tìm hiểu về khái niệm Trojan là gì cùng các đặc điểm và cách phòng tránh, nhiều người còn băn khoăn về một số vấn đề có liên quan đến loại mã độc này. Cụ thể:
1. Mã độc Trojan ra đời từ đâu?
Ban đầu, Trojan thực chất chỉ được coi là một trò chơi vô hại và bắt nguồn từ ANIMAL - trò chơi có tính năng tự động sao chép. Nhờ đó mà ANIMAL có thể dễ dàng tự sao chép vào các thư mục đã được chia sẻ trên mạng nội bộ của thiết bị. Với tính năng này mà trò chơi đã lan rộng trên toàn bộ hệ thống.
Tuy nhiên, các cuộc tấn công của loại mã này sau đó đã không còn chỉ là trò đùa nữa. Cụ thể thì vào tháng 12 năm 1989, AIDS Trojan - một loại mã độc tống tiền đầu tiên đã được gửi đến các địa chỉ thuê bao của tạp chí PC Business Word và thậm chí là cả danh bạ trong hội nghị về AIDS thuộc tổ chức Y tế Thế giới.
Để có thể giải mã những đoạn mã này, nạn nhân phải gửi 189 USD đến một hòm thư ở Panama. Trong những năm 2000, các cuộc tấn công từ loại mã này đã trở nên phức tạp và tinh vi hơn rất nhiều. Trong đó, một ví dụ nổi bật là loại mã độc ILOVEYOU, một vụ tấn công từ Trojan có sức tàn phá lớn nhất từ trước đến nay.
2. Những tác động của Trojan tới máy tính là gì?
Khi Trojan đã xâm nhập vào hệ thống máy tính của bạn, nó có thể gây ra nhiều vấn đề khác nhau. Đầu tiên, nó có thể gây ra sự cố chức năng trong các phần mềm, hệ điều hành Windows, và các thành phần hệ thống khác. Nó cũng có thể gây hại trực tiếp bằng cách xóa, sửa đổi hoặc mã hóa dữ liệu quan trọng của bạn.
Ngoài ra, Trojan cũng có thể tạo ra những tác động tiêu cực khác như kiểm soát từ xa, theo dõi hoạt động trực tuyến của bạn, hoặc sử dụng máy tính của bạn làm botnet để thực hiện các cuộc tấn công mạng. Điều này khiến virus Trojan trở thành một mối đe dọa nghiêm trọng đối với sự an toàn, bảo mật của dữ liệu và hệ thống của bạn.
3. Có những phần mềm diệt virus Trojan nào được đánh giá cao?
Để loại bỏ virus này khỏi máy tính một cách nhanh chóng và hiệu quả nhất, mọi người có thể sử dụng các phần mềm sau đây:
- Kaspersky Anti-virus: Kaspersky AntiVirus là một phần mềm diệt virus hàng đầu cung cấp giải pháp quét virus toàn diện để giúp máy tính của bạn được làm sạch khỏi virus và mã độc. Ngoài ra, Kaspersky AntiVirus cũng được trang bị các tính năng đặc biệt như chặn các phần mềm đào tiền ảo, giúp tăng cường tốc độ hoạt động của máy tính và đảm bảo một trải nghiệm sử dụng mượt mà hơn.
- ESET Nod32: ESET Nod32 là một phần mềm diệt virus mạnh mẽ với nhiều tính năng bảo vệ độc đáo. Nó có khả năng phát hiện và tiêu diệt nhiều loại virus ngay khi chúng xuất hiện, nhờ đó giúp bạn cảm thấy an toàn hơn trước những mối đe dọa từ Internet.
- AVG: AVG là một phần mềm diệt virus nổi tiếng với tốc độ cùng hiệu quả cao khi được kết hợp các công nghệ tốt nhất từ AVAST và AVG. Phần mềm này không chỉ giúp bạn diệt virus nhanh chóng, mà còn cung cấp chi tiết tình trạng an ninh cho nhiều khu vực khác nhau.
- Avast: Avast là một phần mềm diệt virus miễn phí, nó không chỉ cung cấp nhiều chế độ quét khác nhau mà còn sử dụng công nghệ diệt virus hiện đại. Với khả năng phát hiện nhiều phần tử nguy hiểm, Avast sẽ cung cấp tính năng thanh lọc trình duyệt và bảo vệ dữ liệu trực tuyến, từ đó tạo ra một môi trường lướt web an toàn cho người dùng.
Với những nội dung vừa được chia sẻ, Phương Nam Vina hi vọng bạn sẽ nắm vững được các kiến thức liên quan đến khái niệm virus Trojan là gì và các loại Trojan phổ biến hiện nay. Qua đó biết cách phòng tránh và bảo vệ máy tính của mình khỏi sự xâm phạm của các loại virus nguy hiểm gây hại. Chúc bạn thành công!
Tham khảo thêm:
Blockchain là gì? Kiến thức thú vị về công nghệ blockchain
Bảo mật website là gì? Những cách bảo mật website hiệu quả
Dark web là gì? Những mối nguy tiềm ẩn khi truy cập dark web
