Brand awareness là gì? Cách đo lường, nâng cao brand awareness

Trong một thị trường nơi khách hàng có vô vàn lựa chọn, việc sở hữu một sản phẩm tốt thôi là chưa đủ, điều quan trọng là người tiêu dùng phải biết đến và nhớ đến thương hiệu của bạn. Đó chính là lúc khái niệm brand awareness (nhận biết thương hiệu) trở nên cần thiết. Brand awareness không chỉ phản ánh mức độ mà khách hàng nhận ra thương hiệu trong tâm trí, mà còn là bước đầu tiên trong hành trình xây dựng niềm tin, uy tín và lòng trung thành của khách hàng. Hiểu rõ brand awareness là gì và cách phát triển hiệu quả sẽ giúp doanh nghiệp tạo nền tảng vững chắc cho mọi hoạt động marketing sau này.
 

 

Brand awareness là gì?

Brand awareness (nhận biết thương hiệu) là mức độ mà người tiêu dùng nhớ đến, nhận ra và liên kết một thương hiệu với sản phẩm hoặc ngành hàng cụ thể. Nói cách khác, đây là khả năng khiến khách hàng nghĩ đến thương hiệu của bạn đầu tiên khi họ có nhu cầu mua sắm trong lĩnh vực đó.

Khái niệm này được coi là bước đầu tiên trong mô hình hành vi người tiêu dùng (consumer decision journey). Nghiên cứu của David A. Aaker (1991), cha đẻ của lý thuyết về brand equity (giá trị thương hiệu) đã chỉ ra rằng brand awareness là thành phần cơ bản nhất cấu thành giá trị thương hiệu vì ảnh hưởng trực tiếp đến nhận thức, cảm xúc và hành vi mua hàng của người tiêu dùng. Do đó, việc đo lường, phân loại và gia tăng awareness brand là nhiệm vụ quan trọng trong mọi chiến lược marketing hiện đại.

 

Phân loại mức độ nhận biết thương hiệu

Nhận thức thương hiệu không phải là một khái niệm đơn lẻ mà là một quá trình phát triển theo cấp độ, phản ánh mức độ quen thuộc và khả năng ghi nhớ của khách hàng đối với thương hiệu. Theo nhiều nghiên cứu marketing hiện đại (Aaker, Keller, Nielsen,...), nhận biết thương hiệu thường được mô hình hóa dưới dạng kim tự tháp ba tầng: 

- Tầng 1 (Đáy): Brand Recognition - “Tôi nhận ra thương hiệu này.”

- Tầng 2 (Giữa): Brand Recall - “Tôi có thể nhớ tên thương hiệu này.”

- Tầng 3 (Đỉnh): Top of Mind - “Đây là thương hiệu đầu tiên tôi nghĩ đến.”

1. Brand recognition

Brand recognition là mức độ khách hàng có thể nhận diện thương hiệu khi thấy logo, bao bì, slogan hoặc hình ảnh quảng cáo. Ở cấp độ này, khách hàng chưa chắc nhớ tên thương hiệu nhưng họ cảm thấy quen thuộc và có thể nhận diện ngay khi nhìn thấy.

Ví dụ, logo quả táo cắn dở của Apple hay dấu check đặc trưng của Nike đều là biểu tượng giúp khách hàng nhận ra thương hiệu chỉ trong tích tắc. Khi mức độ nhận diện cao, doanh nghiệp tạo được độ phủ tâm trí (mental availability), giúp thương hiệu dễ dàng xuất hiện trong quá trình khách hàng đưa ra quyết định mua hàng.

2. Brand recall 

Brand Recall thể hiện khả năng khách hàng tự nhớ ra tên thương hiệu khi họ được hỏi về một sản phẩm hoặc ngành hàng cụ thể. Đây là dạng nhận thức chủ động, cho thấy thương hiệu đã để lại ấn tượng mạnh và sâu trong trí nhớ người tiêu dùng.

Ví dụ, khi được hỏi “Bạn nghĩ đến thương hiệu nào đầu tiên khi nói đến điện thoại thông minh?”, nếu câu trả lời là Apple hoặc Samsung, nghĩa là hai thương hiệu này đã đạt được mức Brand Recall cao trong ngành. Brand recall là chỉ số quan trọng thể hiện sức mạnh liên tưởng thương hiệu (brand association strength). Càng nhiều người tiêu dùng có thể nhớ đến thương hiệu mà không cần gợi ý, khả năng họ lựa chọn và mua sản phẩm càng lớn.

3. Top of mind

Top of mind là cấp độ cao nhất trong nhận thức thương hiệu khi thương hiệu trở thành lựa chọn đầu tiên xuất hiện trong tâm trí khách hàng khi nghĩ đến một ngành hàng cụ thể.  Đây là vị trí vàng mà mọi thương hiệu đều hướng tới vì tác động trực tiếp đến ý định mua hàng (purchase intent).

Theo báo cáo của Nielsen (2022), các thương hiệu đạt Top of Mind Awareness (TOMA) thường có tỷ lệ chuyển đổi cao gấp 2–3 lần so với thương hiệu chỉ dừng ở mức nhận diện hoặc gợi nhớ. Điều đó cho thấy việc “chiếm lĩnh tâm trí khách hàng” không chỉ mang ý nghĩa biểu tượng mà còn là lợi thế cạnh tranh then chốt giúp thương hiệu phát triển bền vững.
 

 

Tầm quan trọng của việc gia tăng brand awareness

Trong bối cảnh thị trường ngày càng cạnh tranh, chỉ tạo ra một sản phẩm tốt là chưa đủ. Doanh nghiệp cần đảm bảo rằng người tiêu dùng biết đến, nhớ đến và tin tưởng thương hiệu của mình. Gia tăng brand awareness không chỉ giúp thương hiệu nổi bật giữa hàng loạt đối thủ mà còn đóng vai trò then chốt trong việc xây dựng mối quan hệ lâu dài với khách hàng.

1. Xây dựng niềm tin và uy tín

Những thương hiệu có độ nhận biết cao thường xuất hiện ở mọi nơi: trên mạng xã hội, billboard, bài viết, thậm chí trong câu chuyện hàng ngày của người tiêu dùng. Họ không chỉ được biết đến mà còn được tin tưởng. Gia tăng nhận thức thương hiệu không chỉ làm cho người ta biết tên bạn mà còn khiến họ chọn bạn khi có nhu cầu. Chính cầu nối này giúp doanh nghiệp xây dựng niềm tin, tăng giá trị và mở rộng thị trường. Mọi chiến lược marketing đều trở nên hiệu quả hơn khi thương hiệu của bạn được ghi nhớ đúng cách.

2. Tăng giá trị thương hiệu

Apple không chỉ bán điện thoại, họ bán trải nghiệm. Người mua sẵn sàng chi thêm tiền chỉ để sở hữu logo quả táo cắn dở, đó là sức mạnh của giá trị thương hiệu. Những thương hiệu có mức độ nhận biết cao thường được đánh giá là “cao cấp” hơn trong mắt người tiêu dùng. Khi khách hàng tin tưởng, họ cũng sẵn sàng trả nhiều hơn. Brand awareness tạo nền tảng cho brand equity, giá trị vô hình nhưng quyết định sự trường tồn của thương hiệu.

3. Hỗ trợ quyết định mua hàng

Khách hàng thường chọn thương hiệu mà họ quen thuộc dù chỉ trong vô thức. Chỉ cần nghe tên quen, họ đã cảm thấy “an toàn” hơn khi ra quyết định. Khi đó, brand awareness rút ngắn hành trình mua hàng từ cân nhắc,  lựa chọn cho đến hành động. Khi khách hàng đã quen với thương hiệu, họ cảm thấy an tâm hơn về chất lượng, dịch vụ và uy tín, nhờ đó giảm thiểu rủi ro tâm lý khi mua hàng.

Mức độ nhận biết thương hiệu cao còn giúp doanh nghiệp tăng tỷ lệ chuyển đổi (conversion rate) trong các chiến dịch quảng cáo. Khi người tiêu dùng đã biết và tin tưởng thương hiệu, họ ít cần bị thuyết phục thêm, khiến mỗi đồng chi cho quảng cáo mang lại hiệu quả cao hơn.

4. Khả năng mở rộng thị trường

Nhận thức thương hiệu mạnh giúp doanh nghiệp dễ dàng ra mắt sản phẩm mới, thâm nhập thị trường khác hoặc mở rộng phạm vi hoạt động. Dễ dàng nhất bạn có thể thấy các thương hiệu lớn khi tung ra sản phẩm mới, họ không cần tốn quá nhiều công sức để thuyết phục người tiêu dùng thử. Một thương hiệu đã in sâu trong tâm trí khách hàng sẽ có “đà sẵn” để tiến xa hơn, thậm chí vươn ra quốc tế mà không cần bắt đầu lại từ đầu. 
 

 

Cách đo lường mức độ nhận biết thương hiệu

Để biết chiến lược marketing có đang hiệu quả hay không, doanh nghiệp cần đo lường mức độ nhận biết thương hiệu. Đây là bước giúp xác định xem khách hàng đã biết đến, hiểu và nhớ đến thương hiệu ở mức độ nào. Có hai cách đo lường mức độ nhận biết thương hiệu thường được sử dụng: định lượng và định tính.

1. Phương pháp định lượng

Phương pháp định lượng giúp doanh nghiệp đánh giá mức độ nhận biết thương hiệu bằng số liệu cụ thể. Những dữ liệu này thường được thu thập qua khảo sát quy mô lớn, phân tích hành vi trực tuyến hoặc các chỉ số từ công cụ đo lường.

Một số số liệu chính phản ánh brand awareness gồm:

- Brand Recall Rate (Tỷ lệ nhớ thương hiệu): Tỷ lệ phần trăm người tiêu dùng có thể tự nhớ tên thương hiệu khi được hỏi về một sản phẩm hoặc ngành hàng.

- Brand Recognition Rate (Tỷ lệ nhận diện thương hiệu): Mức độ người tiêu dùng có thể nhận ra thương hiệu khi thấy logo, slogan, bao bì hoặc quảng cáo.

- Reach và Impressions: Số lượng người đã tiếp cận hoặc thấy nội dung thương hiệu trên các kênh truyền thông (mạng xã hội, website, TV,...).

- Search Volume và Traffic: Lượng tìm kiếm thương hiệu trên Google hoặc lượng truy cập trực tiếp vào website, phản ánh mức độ quan tâm tự nhiên của khách hàng.

Ví dụ: Nếu trong 1.000 người được khảo sát có 600 người nhớ đến thương hiệu của bạn khi được hỏi “Bạn nghĩ đến thương hiệu nào đầu tiên khi nói về nước uống đóng chai?” thì Brand Recall Rate = 60%.
 

 

2. Phương pháp định tính

Phương pháp định tính giúp khám phá cảm nhận, thái độ và liên tưởng của người tiêu dùng đối với thương hiệu. Khác với định lượng, phương pháp này tập trung vào việc hiểu sâu ý nghĩa đằng sau nhận thức của khách hàng thay vì chỉ đo lường bằng con số. Dưới đây là hai cách phổ biến để thực hiện:

Surveys (Khảo sát)

Khảo sát là công cụ trực tiếp và phổ biến nhất để đo lường brand awareness. Doanh nghiệp có thể thiết kế bảng khảo sát mức độ nhận biết thương hiệu gồm các câu liên quan đến mức độ nhận biết, liên tưởng và cảm xúc của khách hàng đối với thương hiệu.

Ví dụ bảng khảo sát mức độ nhận biết thương hiệu:
 

 

Khảo sát có thể được thực hiện trực tuyến (qua Google Forms, email marketing, mạng xã hội) hoặc trực tiếp tại điểm bán để thu thập dữ liệu nhanh chóng và đa dạng.

Focus group (Nhóm thảo luận)

Focus group là hình thức tập hợp một nhóm nhỏ khách hàng tiềm năng (thường 6 - 10 người) để thảo luận sâu về thương hiệu. Qua cách họ nói, phản ứng và chia sẻ cảm nhận, doanh nghiệp có thể hiểu rõ hơn:

- Họ nghĩ gì khi thấy logo hoặc quảng cáo thương hiệu?

- Họ có cảm xúc gì khi so sánh thương hiệu với đối thủ?

- Những yếu tố nào khiến họ chọn (hoặc không chọn) thương hiệu đó?

Phương pháp này cung cấp thông tin định tính quý giá giúp doanh nghiệp điều chỉnh thông điệp truyền thông, hình ảnh thương hiệu và chiến lược marketing phù hợp hơn với nhận thức thực tế của khách hàng.
 

 

Hướng dẫn xây dựng awareness brand hiệu quả

Để gia tăng mức độ nhận biết thương hiệu, doanh nghiệp không chỉ cần đầu tư vào sản phẩm hay dịch vụ mà còn phải triển khai các chiến lược marketing phù hợp, nhất quán và mang lại giá trị cho khách hàng. Dưới đây là các bước cụ thể giúp bạn xây dựng awareness brand hiệu quả và bền vững.

1. Xác định rõ đối tượng khách hàng mục tiêu

Trước khi bắt đầu bất kỳ hoạt động truyền thông nào, doanh nghiệp cần hiểu rõ ai là người mà thương hiệu muốn tiếp cận. Việc xác định đúng nhóm khách hàng giúp định hướng thông điệp, lựa chọn kênh truyền thông và xây dựng nội dung phù hợp hơn.

Một số yếu tố cần xác định gồm:

- Độ tuổi, giới tính, nghề nghiệp, thu nhập.

- Sở thích, hành vi tiêu dùng, thói quen truyền thông.

- Vấn đề hoặc nhu cầu mà thương hiệu có thể giải quyết cho họ.

Phác họa chân dung khách hàng càng chi tiết, chiến lược xây dựng nhận thức thương hiệu càng hiệu quả.

2. Tạo hình ảnh thương hiệu nhất quán

Hình ảnh thương hiệu nhất quán giúp khách hàng dễ dàng nhận diện và ghi nhớ thương hiệu trong tâm trí. Dù xuất hiện ở bất kỳ nền tảng nào, thương hiệu cần đảm bảo tính đồng bộ trong:

- Logo, màu sắc, phông chữ, giọng điệu truyền thông.

- Thông điệp chủ đạo (brand message) xuyên suốt trong mọi chiến dịch.

- Trải nghiệm khách hàng từ website, mạng xã hội đến dịch vụ hậu mãi.

Sự nhất quán giúp củng cố niềm tin, tạo cảm giác chuyên nghiệp và đáng tin cậy.
 

 

3. Xây dựng nội dung chất lượng, mang giá trị thực tế

Nội dung là “linh hồn” của mọi chiến dịch brand awareness. Người tiêu dùng ngày nay không chỉ muốn xem quảng cáo, họ muốn được truyền cảm hứng và nhận giá trị thật.

Hãy tạo ra các nội dung có giá trị như:

- Bài viết chia sẻ kiến thức chuyên môn, giải quyết vấn đề thực tế của khách hàng.

- Video hướng dẫn, podcast, infographic, giúp nội dung dễ tiếp cận và dễ chia sẻ.

- Câu chuyện người thật, việc thật, tạo cảm xúc và tính chân thực.

Chìa khóa ở đây là: “Cung cấp giá trị trước - Bán hàng sau.”

4. Tận dụng các kênh quảng bá

Mỗi kênh truyền thông mang lại một cách tiếp cận khác nhau, giúp mở rộng tệp khách hàng và nâng cao độ phủ thương hiệu.

- Mạng xã hội (Facebook, TikTok, Instagram, YouTube): Là công cụ hàng đầu để kết nối và tương tác trực tiếp với khách hàng. Hãy chia sẻ nội dung hấp dẫn, tạo chiến dịch lan tỏa (viral campaign) hoặc sử dụng video ngắn để tăng nhận diện.

- SEO và content marketing: Xây dựng nội dung hữu ích và tối ưu công cụ tìm kiếm giúp thương hiệu xuất hiện tự nhiên trên Google. Đây là chiến lược dài hạn, chi phí thấp và mang lại độ tin cậy cao.

- PR báo chí, KOLs, Influencers: Tận dụng uy tín và tầm ảnh hưởng của các cá nhân hoặc phương tiện truyền thông để mở rộng nhận biết thương hiệu nhanh chóng.

- Quảng cáo trả phí (Paid traffic, Google Ads, Meta Ads): Thích hợp cho mục tiêu tăng độ phủ nhanh, giúp thương hiệu tiếp cận đúng nhóm đối tượng trong thời gian ngắn.

 

5. Tăng cường tương tác và trải nghiệm người dùng

Brand awareness không chỉ đến từ việc xuất hiện thường xuyên, mà còn từ cách thương hiệu đối thoại và chăm sóc khách hàng.

- Trả lời bình luận, tin nhắn và phản hồi một cách thân thiện, nhanh chóng.

- Tạo các minigame, thử thách, khảo sát hoặc chương trình quà tặng để tăng tương tác.

- Đảm bảo trải nghiệm người dùng tốt trên website, fanpage và kênh bán hàng.

Một thương hiệu khiến khách hàng cảm thấy được lắng nghe và trân trọng sẽ dễ được yêu thích và ghi nhớ hơn.

6. Tạo chiến dịch kể chuyện thương hiệu

Con người ghi nhớ câu chuyện dễ hơn là sản phẩm. Vì thế, storytelling là một trong những công cụ mạnh mẽ trong việc xây dựng nhận thức thương hiệu. Bạn có thể bắt đầu bằng brand story - câu chuyện thương hiệu mang đậm dấu ấn riêng, phản ánh hành trình hình thành, sứ mệnh, con người và giá trị mà doanh nghiệp theo đuổi. Một brand story tốt không chỉ kể “thương hiệu là ai” mà còn trả lời được “vì sao thương hiệu tồn tại” và “thương hiệu đang tạo ra giá trị gì cho cộng đồng”.

Ví dụ thay vì chỉ quảng bá sản phẩm, bạn có thể kể về cách ý tưởng ra đời, những thử thách đã vượt qua, hoặc tầm nhìn mà thương hiệu hướng tới. Một câu chuyện chân thật, giàu cảm xúc và truyền cảm hứng sẽ khiến khách hàng không chỉ biết đến thương hiệu mà còn đồng cảm và gắn bó lâu dài với nó.

7. Tổ chức sự kiện, tài trợ hoặc hoạt động cộng đồng 

Tham gia hoặc tổ chức các sự kiện là cách hiệu quả để tăng độ phủ thương hiệu trong đời thực.

- Doanh nghiệp có thể tổ chức workshop, hội thảo, hoặc sự kiện ra mắt sản phẩm.

- Tham gia tài trợ cho các chương trình xã hội, hoạt động từ thiện hoặc các giải thể thao để lan tỏa hình ảnh tích cực.

Những hoạt động này giúp thương hiệu không chỉ xuất hiện trước công chúng mà còn xây dựng thiện cảm và giá trị bền vững trong tâm trí người tiêu dùng.
 

 

Sai lầm thường gặp khi xây dựng brand awareness

Trong hành trình gia tăng mức độ nhận biết thương hiệu, không ít doanh nghiệp mắc phải những sai lầm khiến mọi nỗ lực marketing trở nên kém hiệu quả. Nhận diện sớm và tránh lặp lại những nỗi phổ biến này giúp thương hiệu phát triển bền vững và tạo được ấn tượng tốt trong tâm trí khách hàng

1. Thay đổi hình ảnh thương hiệu quá thường xuyên

Một trong những lỗi phổ biến nhất là liên tục thay đổi logo, màu sắc, khẩu hiệu hoặc phong cách nhận diện. Dù mong muốn làm mới hình ảnh là điều dễ hiểu nhưng thay đổi quá nhiều và thiếu chiến lược sẽ khiến khách hàng cảm thấy bối rối, thậm chí không còn nhận ra thương hiệu.

Nhất quán trong nhận diện giúp khách hàng dễ dàng ghi nhớ và hình thành niềm tin lâu dài. Thay vì thay đổi liên tục, doanh nghiệp nên tập trung cải tiến nhẹ dựa trên nền tảng thương hiệu gốc, ví dụ như tinh chỉnh font chữ, màu sắc hay thông điệp để phù hợp hơn với xu hướng mà không làm mất đi bản sắc thương hiệu.

2. Không xác định rõ thông điệp cốt lõi

Một thương hiệu không có thông điệp rõ ràng rất khó tạo được sự khác biệt trên thị trường. Khi doanh nghiệp chưa định hình được giá trị cốt lõi, tức là “vì sao khách hàng nên nhớ đến bạn thay vì đối thủ”, mọi hoạt động truyền thông dễ trở nên rời rạc, thiếu sức thuyết phục.

Do đó, trước khi bắt đầu bất kỳ chiến dịch nào, thương hiệu cần xác định rõ key message (thông điệp chính) phản ánh giá trị, mục tiêu và cảm xúc muốn truyền tải đến khách hàng. Thông điệp này phải được lặp lại một cách nhất quán trên mọi kênh, từ nội dung mạng xã hội, website, đến bao bì sản phẩm hay hoạt động PR.

3. Tập trung quảng cáo nhưng quên chất lượng sản phẩm

Một số thương hiệu dồn toàn bộ ngân sách cho quảng cáo để nhanh chóng tăng nhận diện, nhưng lại bỏ qua yếu tố cốt lõi là chất lượng sản phẩm hoặc dịch vụ. Kết quả là, dù người tiêu dùng biết đến thương hiệu, họ vẫn không quay lại mua lần thứ hai và thậm chí có thể lan truyền đánh giá tiêu cực.

Brand awareness chỉ là bước khởi đầu nhưng brand trust (niềm tin thương hiệu) mới là yếu tố giữ chân khách hàng. Vì vậy, chiến lược quảng bá cần song hành với việc đảm bảo chất lượng sản phẩm, dịch vụ và trải nghiệm khách hàng nhất quán để tạo uy tín lâu dài.

4. Thiếu nhất quán giữa các kênh truyền thông

Một sai lầm khác là thiếu sự đồng bộ trong thông điệp, giọng điệu hoặc hình ảnh giữa các nền tảng. Ví dụ, thương hiệu sử dụng phong cách trẻ trung trên mạng xã hội nhưng lại mang giọng điệu quá nghiêm túc trên website hoặc trong email marketing, điều này khiến người tiêu dùng cảm thấy thiếu tin cậy.

Để tránh tình trạng đó, doanh nghiệp cần xây dựng Brand Guidelines (bộ quy chuẩn thương hiệu) bao gồm tông giọng, màu sắc, font chữ, cách sử dụng logo và định hướng nội dung cho từng kênh. Khi thương hiệu duy trì được sự đồng nhất, khách hàng sẽ dễ dàng nhận diện dù ở bất kỳ điểm chạm (touchpoint) nào.
 

 

Qua bài viết của Phương Nam Vina, xây dựng brand awareness không chỉ là bước đầu tiên trong chiến lược marketing, mà còn là nền tảng giúp doanh nghiệp phát triển bền vững trong dài hạn. Khi thương hiệu được nhiều người biết đến, ghi nhớ và tin tưởng, mọi hoạt động truyền thông, bán hàng hay mở rộng thị trường đều trở nên hiệu quả hơn. Tuy nhiên, tạo dựng nhận thức thương hiệu không phải là một chiến dịch ngắn hạn mà là một quá trình liên tục đòi hỏi doanh nghiệp duy trì sự nhất quán về hình ảnh, thông điệp, chất lượng sản phẩm và trải nghiệm khách hàng. Mỗi điểm chạm với khách hàng từ bài viết trên mạng xã hội, bao bì sản phẩm, cho đến dịch vụ hậu mãi, đều cần phản ánh cùng một bản sắc thương hiệu

Tham khảo thêm:

 Insight là gì? Các bước xác định insight khách hàng

 Branding marketing là gì? Làm brand marketing có khó không?

 Website marketing là gì? Các chiến lược marketing website hiệu quả